Khám sàng lọc trước khi tiêm vắc xin phòng COVID-19 AstraZeneca tại Cơ sở tiêm chủng Trung tâm Y tế Trùng Khánh

Vắc xin Comirnaty do Pfizer- BioNTech sản xuất, được Tổ chức Y tế Thế giới thông qua chấp thuận sử dụng trong trường hợp khẩn cấp vào ngày 31/12/2020. Vắc xin được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vắc xin  cho nhu cầu cấp  bách trong  phòng, chống dịch bệnh COVID-19 tại Quyết định 2908/QĐ-BYT ngày 12/6/2021.

Vắc xin dạng hỗn dịch đậm đặc pha tiêm, đóng lọ 0,45 ml tương đương 6 liều vắc xin sau pha với 1,8 ml dung dịch pha loãng; Dung dịch dùng để pha loãng vắc xin là dung dịch nước muối sinh lý 0,9%. (NaCl 9‰); Mỗi liều 0,3ml chứa 30mcg vắc xin mRNA Covid-19; Bảo quản vắc xin ở tuyến Quốc gia ở nhiệt độ bảo quản vắc xin -90⁰C đến -60⁰C, hạn sử dụng trong 6 tháng; bảo quản và tiêm chủng vắc xin ở tuyến tỉnh - huyện - điểm tiêm chủng  2°C đến 8°C hạn sử dụng tối đa 31 ngày.

Những lưu ý khi tiêm vắc xin Pfizer

Vắc xin được chỉ định tiêm phòng cho người từ 12 tuổi trở lên; Liều lượng, đường tiêm: tiêm bắp, liều 0,3ml; Lịch tiêm: 2 mũi, cách nhau 3 - 4 tuần.

Các đối tượng có bệnh lý có bệnh nền, bệnh mạn tính được điều trị ổn định phải được khám sàng lọc kỹ và cần được tiêm chủng vắc xin COVID-19 tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế có đủ năng lực hồi sức cấp cứu ban đầu.

Phản ứng sau tiêm của vắc xin Pfizer: 

 Những phản ứng bất lợi thường gặp nhất ở trẻ vị thành niên từ 12 đến 15 tuổi là đau tại vị trí tiêm (> 90%), kiệt sức và đau đầu (> 70%), đau cơ và ớn lạnh (> 40%), đau khớp và sốt (> 20%).

Các phản ứng bất lợi ở những người từ 16 tuổi trở lên là đau tại vị trí tiêm (>80%), kiêṭ sức (> 60%), đau đầu (> 50%), đau cơ và ớn lạnh (> 30%), đau khớp (> 20%), sốt và và thường có cường độ nhẹ hoặc vừa và khỏi trong vòng một vài ngày sau khi tiêm vắc xin. Tần suất của các biến cố sinh phản ứng hơi thấp hơn ở lứa tuổi cao hơn.

Các phản ứng quá mẫn: phát ban, ngứa, ban, mày đay, phù mạch mất ngủ, đau chi, khó chịu; ngứa tại vị trí tiêm.

Vắc xin AstraZeneca, do Tập đoàn AstraZeneca sản xuất. Vắc xin được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận sử dụng trong trường hợp khẩn cấp ngày 15/2/2021. Tại Việt Nam Vắc xin AstraZeneca đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vắc xin cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19 theo quyết định số 983/QĐ-BYT ngày 01/2/2021. Đây là vắc xin COVID-19 đầu tiên được Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam.

Vắc xin COVID-19 Astra Zeneca là vắc xin dạng dung dịch, đóng 10 liều/lọ, mỗi liều 0,5ml, bảo quản ở nhiệt độ +2 đến +8 độ C, vắc xin có hạn sử dụng 6 tháng từ ngày sản xuất, lọ vắc xin đã mở chỉ sử dụng trong vòng 6 giờ.

Những lưu ý khi tiêm vắc xin Astra Zeneca

Vắc xin phòng COVID-19 của Astra Zeneca được chỉ định tiêm phòng cho người từ 18 tuổi trở lên. Liều tiêm theo khuyến cáo là 2 liều, tiêm bắp (0.5ml mỗi liều) các liều, cách nhau 8 - 12 tuần. 

Những đối tượng hiện mắc bệnh lý cấp tính hoặc mạn tính đang tiến triển, người bị suy giảm miễn dịch, ung thư giai đoạn cuối, xơ gan mất bù, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch liều cao có dùng chế phẩm miễn dịch trong vòng 90 ngày hoặc đã bị COVID-19 trong vòng 6 tháng. Những người có tiêm vắc xin khác trong vòng 14 ngày trước cũng nằm trong nhóm này. Giai đoạn này cần thận trọng nên nhóm phụ nữ có thai hoặc cho con bú, người trên 65 tuổi và người có bệnh lý giảm tiểu cầu và/hoặc rối loạn đông máu cũng cần tạm hoãn tiêm chủng

Phản ứng sau tiêm của vắc xin AstraZeneca:

Các phản ứng ngoại ý thường được ghi nhận là nhạy cảm đau chỗ tiêm (> 60%); đau chỗ tiêm, nhức đầu, mệt mỏi (> 50%); đau cơ, khó chịu (> 40%); sốt, ớn lạnh (> 30%); và đau khớp, buồn nôn (> 20%). Phần lớn các phản ứng ở mức độ nhẹ đến trung bình và thường hết vài ngày sau khi tiêm. Đến ngày thứ 7, tỷ lệ các trường hợp tiêm có ít nhất một phản ứng tại chỗ hoặc toàn thân tương ứng là 4% - 13%. So sánh với liều đầu tiên, các phản ứng ngoại ý được báo cáo sau liều thứ hai nhẹ hơn và ít xảy ra hơn.

Như vậy, so với vắc xin AstraZeneca thì các phản ứng đau tại chỗ và mệt mỏi sau tiêm vắc xin Pfizer nhiều hơn. Tuy nhiên các triệu chứng như sốt và rối loạn tiêu hoá sau tiêm vắc xin AstraZeneca lại nhiều hơn sau tiêm vắc xin Pfizer.

Biến chứng thuyên tắc huyết khối kèm theo giảm tiểu cầu sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca có tỷ lệ 4,6/1 triệu liều tiêm thứ nhất. Còn với vắc xin Pfizer, tỷ lệ này là 0,2/1 triệu liều tiêm thứ nhất. 

Liên minh toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng (GAVI), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang xem xét đồng thuận về việc chuyển đổi giữa các loại vắc xin khác nhau trong một liệu trình tiêm chủng vắc xin COVID-19: đó không chỉ là sử dụng vắc xin do hai hãng khác nhau sản xuất, mà còn là phối hợp hai cách kích hoạt phản ứng miễn dịch khác nhau do công nghệ bào chế vắc xin khác nhau vì vậy có thể đạt hiệu lực bảo vệ tốt hơn đồng thời tăng khả năng chống lại các biến thể của virus SARS-CoV-2.

Đến tháng 6 năm 2021, các nghiên cứu và khuyến nghị từ Uỷ ban Tiêm chủng Quốc gia của Canada và một số quốc gia Châu Âu (Tây Ban Nha, Đức, Anh...): những người đã tiêm vắc xin AstraZeneca liều đầu tiên có thể tiêm được vắc xin vắc xin mRNA (Pfizer, Moderna) cho liều thứ hai, trừ khi có chống chỉ định. Tuỳ theo nghiên cứu, khoảng cách thời gian tối thiểu giữa 2 liều vắc xin AstraZeneca - vắc xin Pfizer có thể ngắn là 4 tuần hoặc có nghiên cứu ghi nhận là 8-12 tuần. Tuy nhiên theo các nghiên cứu khi phối hợp giữa 2 vắc xin COVID-19 với nhau, khoảng thời gian giữa 2 liều vắc xin càng cách xa nhau (8 hoặc 12 tuần) dường như sẽ giảm được các phản ứng phụ thường gặp sau tiêm chủng nhiều hơn khoảng thời gian ngắn (4 tuần).

Hiện nay, không có khuyến cáo chính thức nào từ WHO về việc tiêm thêm một mũi nhắc lại sau khi hoàn tất đủ 2 mũi vắc xin COVID-19. Việc theo dõi hiệu lực bảo vệ kéo dài của vắc xin cho thấy thời gian bảo vệ lên đến 6 - 12 tháng. Thực tế những trường hợp bệnh nặng nhập viện và tử vong do COVID-19 đều là những người chưa được tiêm vắc xin. Trong nỗ lực đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng vắc xin ngừa COVID-19 và nguồn lực vắc xin còn nhiều hạn chế trên thế giới, vắc xin hiện nay vẫn được chỉ định với lịch tiêm tiêu chuẩn.

Nguồn: Mai Hoa (t/h)